In een beproefd leiderschapstraject verdiepen deelnemers zich in het landbouw- en voedselsysteem. Deelnemers kijken door verschillende brillen en leren andere perspectieven te begrijpen, om deze vervolgens te integreren in hun eigen denken en handelen. Ze reflecteren op hun eigen rol in de gewenste transitie, krijgen systemische en procesmatige tools om individueel en collectief leiderschap te ontwikkelen en zo effectiever bij te dragen aan de transitie. Vanuit daar ontwikkelen deelnemers gerichte initiatieven. Het programma is gebaseerd op Theory U, dat is ontwikkeld aan het Presencing Institute verbonden aan Massachusetts Institute of Technology.
De deelnemers ontwikkelen gebiedsgerichte initiatieven en experimenten om samen concreet impact te realiseren op landschapsniveau: transitie-experimenten.
In deze experimenten wordt het hele systeem betrokken. Met de juiste mensen aan tafel, de juiste tools en door hechte relaties, vergroten ze hun slagkracht. De deelnemers leggen nieuwe verbanden, ontwikkelen praktische ideeën en oplossingen die ze testen en doorontwikkelen in hun eigen regio, organisatie of keten. Leidend daarbij is de evenwichtige waardecreatie op de zogenaamde 4 returns: inspiratie, ecologie, gemeenschap en financieel rendement. We geven experimenten inhoudelijke en procesmatige ondersteuning en bieden een platform voor financiering en impact.
Lieve mensen,
Het gaat zowel goed met ons, als met de wereld. We zijn er nog niet, maar er zijn inmiddels al veel stappen in de goede richting gezet. Jullie inzet, enthousiasme en gedrevenheid zijn hierbij onmisbaar gebleken. Duizendmaal dank! Het heeft veelverschil gemaakt.
Natuurlijk gaande ontwikkelingen met horten en stoten. Er is het afgelopen decennium veel weerstand geweest, en zelfs nu de wereld duidelijk een gezondere en duurzamere plek is dan in 2019, is er nog weerstand. Zoals bijvoorbeeld in de politiek, waar sceptici nog steeds hun hakken in het zand blijven zetten. Of vanuit de financiële sector, waar de benodigde cultuurshift nog niet zo snel gaat als we met zijn allen hadden gehoopt. Maar ook hier worden stappen gezet en komen de neuzen steeds meer dezelfde kant op te staan!
Aan alles merken we dat men de urgentie voelt en steeds meer verantwoordelijkheid pakt. Zo zijn zelfs de Republikeinen in de VS tegenwoordig volop bezig met duurzaamheid. Niet alleen is de VS terug in het Parijs-akkoord van 2015, het lijkt er zelfs op dat ze de doelstellingen gaan halen! Wie had dat ten tijde van Trump durven dromen?
Dichter bij huis heeft jullie inzet een grote rol gespeeld in de totstandkoming van prachtig nieuw beleid, waarbij de omslag naar kringlooplandbouw in sneltreinvaart wordt gerealiseerd. Dit heeft als gevolg dat afval, de uitstoot van schadelijke stoffen en het verlies van grondstoffen en eindproducten steeds meer worden geminimaliseerd.
Daarnaast is de landbouw niet alleen meer circulair, maar ook veel lokaler geworden. Er liggen steeds meer lokale producten in de schappen, waardoor er ook een steeds groter wordende verbinding is ontstaan tussen burgers en de lokale natuur en landbouw. Dit zie je ook terug in nieuwe vormen van eigendom en bestuur. Het hele systeem verandert en je merkt dat bedrijfsmodellen meebewegen. Binnen de ontstane communities heerst een sterk verantwoordelijkheidsgevoel dat we het samenmoeten doen.
Deze shift naar lokale landbouw is enorm gestimuleerd door de afschaffing van BTW op gezonde en lokale producten. Daar tegenover staat een BTW-stijging op vervuilende producten vanuit het buitenland.
Deze nieuwe situatie kent alleen maar winnaars: de natuur blijft behouden, boeren ontvangen eerlijke prijzen voor hun producten en zijn minder afhankelijk van subsidies, burgers eten gezonder en ook de financiële sector sluit aan. Er wordt nog steeds geld verdiend, maar nu met gezonde, in plaats van ongezonde producten.
De toekomst ziet er goed uit. Wij merken dat de jonge generatie net zo gedreven is als jullie nu zijn. Dus blijf geloven in jullie idealen. Blijf zo positief en enthousiast als jullie nu zijn. Een betere wereld komt eraan, echt waar. En vergeet onderweg niet te genieten van de mooie dingen!
Liefs uit 2030,
De Toekomst
Vanwege de grote maatschappelijke opgaven waar we voor staan wordt steeds duidelijker dat veranderingen nodig zijn, ook op het terrein van landbouw, natuur en voedselkwaliteit. Biodiversiteit, bodem-, water- en luchtkwaliteit, klimaat en landschap staan onder druk. Agrarisch ondernemers voelen zich vaak klem zitten tussen hoge lasten en lage prijzen.
Op basis van de vele gesprekken die ik de afgelopen maanden heb gevoerd met vertegenwoordigers uit alle hoeken van het landbouw- en voedselsysteem, werd mij duidelijk dat het tijd is voor een koersverandering. Ik juich het initiatief van het OFL om een Innovatielab te organiseren daarom toe.
Het is belangrijk dat vertegenwoordigers uit het hele systeem van landbouw, natuur en voedselkwaliteit deelnemen aan dit Innovatielab, inclusief medewerkers van LNV als onderdeel van de rijksoverheid. De aanpak van het OFL met zijn samenwerkingspartners is vernieuwend en belooft verschil te kunnen maken in de transitie richting een duurzaam systeem. Ik ben dan ook nieuwsgierig naar de uitkomsten van het Innovatielab.
Carola Schouten
Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit
